Gniezno-czyli pierwsza stolica Polski

Gniezno-miasto w województwie wielkopolskim, pierwsza metropolia kościelna, miasto św. Wojciecha. Siedziba władz powiatu gnieźnieńskiego i gminy Gniezno oraz archidiecezji (arcybiskupów gnieźnieńskich i prymasów Polski).
Powierzchnia : 40,6 km²
Ludność : 69 526
Gęstość : 1713 os./km²

LEGENDA
Według legendarnego wywodu nazwa miasta pochodzi od polskiego słowa „gniazdo” oraz „gnieździć się” i związana jest z legendą powstania państwa polskiego. Gdy zaś (Lech) ze swoim potomstwem wędrował przez rozległe lasy, gdzie teraz istnieje królestwo polskie, przybywszy wreszcie do pewnego uroczego miejsca, gdzie były bardzo żyzne pola, wielka obfitość ryb i dzikiego zwierza, tamże rozbił swe namioty. A pragnąc tam zbudować pierwsze mieszkanie, aby zapewnić schronienie sobie i swoim rzekł „Zbudujmy gniazdo”! Stąd i owa miejscowość aż do dzisiaj zwie się Gniezno, to jest „budowanie gniazda.

ZABYTKI
Katedra Gnieźnieńska, w której koronowano niejednego króla, ale przygodę z zabytkami warto zacząć od Rynku. Większość przepięknych kamienic wokół placu i w jego okolicach pochodzi z XIX w., a choć znaczną część strawił pożar, to i tak zostało jeszcze sporo do oglądania. Z kolei słynna gotycka katedra wznosi się na Wzgórzu Lecha, a powstała na przełomie XIV i XV wieku. W międzyczasie została ona przebudowana, ale na szczęście współcześni docenili średniowieczne dzieło i podczas prac renowacyjnych przywrócono jej dawny wygląd. W Katedrze bywali Otton III, Bolesław Chrobry, Władysław Jagiełło, Jan Olbracht, Zygmunt III Waza. Wewnątrz znajduje się wiele bezcennych dzieł, ale to największe, to słynne Drzwi Gnieźnieńskie - unikalny zabytek romańskiej sztuki odlewniczej, który wykonano ok. 1175 r. Przy katedrze, na Wzgórzu Lecha znajduje się Kolegiata– zespół średniowiecznych budynków wraz z Kościołem św. Jerzego oraz budynkiem Muzeum Archidiecezjalnego. Wzdłuż ulicy Tumskiej, prowadzącej do katedry, ciągną się piękne, klasycystyczne budynki z XIX w., stanowiące przykład typowej zabudowy mieszczańskiej. W tym królewskim mieście żyło wielu duchownych, a pozostały po nich Kanonie, czyli budynki mieszkalne, pochodzące nawet z XVIII wieku.